Dit verslag is ingevoerd vanaf een op een matrix printer uitgeprinte voorlopige versie... Enige correcties zijn aangebracht. Voor zoverre ik mij herinner is dit verslag in WordStar op een Osborne 1 ingevoerd.
"Glorious, stirring sight!" murmered Toad . . . "The poetry of motion! The real way to travel! The only way to travel! Here today — in next week tomorrow! Villages skipped, towns and cities jumped — always somebody else's horizons! O bliss! O poop-poop! O my! O my!"
(The Wind in the Willows [1908] ch. 2 by Kenneth Grahame [1859 - 1932])
By indirections find directions out.
(Hamlet [1600 - 1601] act. II sc. i l. 63 by William Shakespeare [1564 - 1616])
Inleiding
10 juli : Voorschoten - München
11 juli : München - Budapest
12 juli : Budapest - Kecskemet
13 juli : Kecskemet - Beograd
14 juli : Beograd - Thessaloniki
15 juli : Thessaloniki - Athene
16 juli : Athene - Patras
17 juli : Patras - Athene
18 juli : Athene - Pithion
19 juli : Pithion - Istanbul - Pithion
20 juli : Pithion - Thessaloniki
21 juli : Thessaloniki - Zagreb
22 juli : Zagreb - Venetië
23 juli : Venetië - Marseille
24 juli : Marseille - Barcelona
25 juli : Barcelona - Alcaz. d SJ
26 juli : Alcaz. d SJ - Algecieras
27 juli : Algecieras - Casablanca
28 juli : Casablanca - Marrakech
29 juli : Marrakech - Fes
30 juli : Fes - Sidi Kacem
31 juli : Sidi Kacem - Algecieras
1 augustus : Algecieras - Madrid
2 augustus : Madrid - Granada
3 augustus : Granada - Sevilla
4 augustus : Sevilla - Villa Real
5 augustus : Villa Real - Moncao
6 augustus : Moncao - Orense
7 augustus : Orense - Guarda
8 augustus : Guarda - Toulouse
9 augustus : Toulouse - Voorschoten
De afstanden
Meer gegevens
Grand finale
The writer's own responsibility is to his art. He will be completely ruthless if he is a good one. He has a dream. It anguishes him so much he must get rid of it. He has no peace until then. Everything goes by the board: honor, pride, decency, security, happiness, all, to get the book written. If a writer has tom rob his mother, he will not hesitate; the "Ode on a Grecian Urn" is worth any number of old ladies.
(William Faulkner [1897 - 1962] interviewed by Jean Stein [New Your City, 1956], from Writers at Work; The Paris Review, Interviews [1959])
Dit is het verhaal van een reis. Een reis door half Europa, afgelegd in een maand. Soms lijkt het ongeloofwaardig, soms idioot, maar het is wel het soort vakantie waarvan ik houd. Dit mag eruit zien als een merkwaardig soort vakantie, een uitputtingsslag tot het bittere einde van de mogelijkheden, maar de wereld is groter dan Europa alleen. Zelfs het feit dat Marroko ook tot de mogelijkheden behoort kan nauwelijks verhullen dat er nog meer aan grenst; de wereld.
Dat dit verslag nu eindelijk af is misschien lichtelijk geautomatizeerd lijkt, komt door de gebruikte apperatuur; een microcomputer met een textverwerkend programma. Gelukkig had ik de beschikking hierover, want het vorige verslag is op een typmachine gegaan en voor dit soort uitgebreide verslaggeving is dat misschien iets te beperkt.
Het maken van een verslag kost zoals gebleken erg veel tijd en dat zit voornamelijk in het bedenken van de constructie van het geheel. Dingen als de citaten bij elk hoofdstuk verzinnen danwel opzoeken.
Over de volgende vakantie valt op deze datum, begin juni, niet veel meer mede te delen dan de vertrekdatum zijnde 5 juli, en de trein waarmee, 5:32 naar Brussel noord. Tevens valt nog mede te delen dat het eerste reisdoel Orense (Galicie in Spanje) is. Verdere plannen zijn nog vaag.
The vagabond, when rich, is called a tourist.
(The Scourge of Christ [1929] by Paul Richard [1874 - ])
Van Voorschoten via Den Haag en Parijs naar Straatsburg en München.
And see! she stirs! She starts — she moves — she seems to feel The thrill of live along her keel.
(The Building of the Ship [1849] l. 378, Henry Wadsworth Longfellow [1807 - 1882])
Op de tiende juni vertrok ik voor mijn tweede Interrailvakantie. Ditmaal niet naar het noorden van Europa, integendeels zelfs, in deze vakantie ben ik niet noorderlijker gekomen dan Leiden. Maar toen ik vertrok van huis via een meest ingewikkelde route omdat de familie spoor niet op zaterdag morgen reist. De trein die ik eigenlijk hebben moest vanuit Voorschoten bleek iets vroeger te vertrekken dan ik dacht, maar in Den Haag bleek de internationale trein naar Paris-Nord vertraging te hebben opgelopen zodat ik die ook nog haalde.
In de trein naar Strassbourg bleek mijn frans nog goed genoeg om een simpele conversatie te voeren. Alleen bleek het deel van de trein waar ik in zat niet ver genoeg te gaan, maar ook daaraan valt een mouw te passen. Door in de trein naar voren te verhuizen kwam ik in het gedeelte dat naar Münich ging. De omgeving daar bleek al aardig internationaal zodat er al snel een erg interessante conversatie plaats vondt. Er was maar een nadeel aan, men dacht alleen wel dat ik uit de United States of America kwam, maar toen ook dat probleem verholpen was, was er een meisje dat dolgraag samen met mij naar Wien wilde. Zij kwam uit Spanje en wist niet geheel wat zij moest doen, zij sprak frans noch duits en had de verkeerde aankomsttijd opgekregen. Omdat zij die had doorgebeld naar een vriendin was zij bang dat zij die zou missen bij aankomst.
Van München over Wenen naar Budapest
All his life he [the American] jumps into the train after it has started and jumps out before it has stopped; and he never once gets left behind, or breaks a leg.
(Character and Opinion in the United States [1920] George Santayana [1863 - 1952])
Verder blijkt het spoorwegnet rond Budapest net zo te zijn opgebouwd als dat rond Paris. De afzonderlijke stations bedienen afzonderlijke delen van het land, maar uiteindelijk wen je zelfs aan de eigenaardigheden van het stadsverkeer. Het is daar nog moeilijker kaartjes en zo voor vervoer te krijgen dan het hier soms is, want de zelfs de locale bevolking is soms niet in staat daartoe. Maar uiteindelijk ben je dan op het volgende station, daar kun je verder gaan met je expeditie.
Van Budapest naar Debrecen en terug. Tevens een reis van Budapest naar Kecskemet
My joy, my grief, my hope, my love, Did all with this circle move!
(On a Girdle [1664] st. 2 Edmund Waller [1606 - 1687])
Om exact middernacht zou er een trein naar oost-Hongarijë vertrekken. Ik was van plan om een rondreis te maken door Hongarijë, maar daarvoor moet je toch ergens beginnen. Nu is naar het oosten gaan an sich niet slecht, maar als dan blijkt dat er maar een grote lijn is ben je snel uitgereist. Ondertussen bleek de trein gevuld met hongaarse soldaten die geen duits spraken op een na. Deze vertelde mij dat hij normaliter in Oost-Duitsland woont maar toch ook in dienst moest.
Na een korte nacht in een coupe kwam ik in een totaal duister gat aan, dit bleek het eindpunt te zijn. Maar in deze plaats was gelukkig iemand die me zelfs wist te vertellen waar ik was en welke kanten ik op kon. Een van de alternatieven was de Unie der Socialistische Sowjet Republieken, maar omdat ik daar geen visum voor had, en nog geen zin had in een expeditie verder naar het oosten heb ik dat maar niet gekozen. Omdat het volgende alternatief ook buiten het bereik van mijn interrail viel ben ik maar terug gegaan naar Debrecen.
Aldaar aangekomen bleek dat duits niet het ideale communicatiemiddel is, bij de krantenverkopers wist men alleen wat duits was en dacht men eerst dat ik een krant in die taal wilde hebben. Na verdere problemen met het vinden van de locale jeugdherberg met z'n erg jonge 'ouders' ben ik maar in de trein terug naar Budapest gestapt. Deze zat alleen erg vol, en ik moest dus ergens in een gangpad zitten. Maar dit is zeker geen nadeel als je medeslachtoffers interessant zijn, en dat waren ze. Het waren twee meisjes en een jongen die gezamelijk onderweg waren naar een concert in Budapest. Een van de meisjes sprak een beetje duits en de andere iets meer engels zodat gesprekken afwisselend plaats vonden in het duits en engels. De wisselingen vonden nogal eens plaats midden in een zin omdat dan de hoeveelheid duits net niet genoeg bleek en er hulp moest komen, uit het engels. Helaas bleek mijn russisch niet goed genoeg en sprak de jongen niets anders dan dat en hongaars, een taal die op fins lijkt en evenmin te volgen is, maar dat terzijde. Bij tijd en wijle werd er een rotopmerking tegen de jongen gemaakt en verdween hij in het defecte toilet, dit onder kreten als 'bye Igor!'. Ik begreep uit alle conversatie dat hij een vriend was geweest van beide maar nu niet meer, en ook niet of dit tegelijkertijd had plaatsgevonden. Maar ik heb er in ieder geval ook nog twee hongaarse adressen aan overgehouden. Nu is alleen de vraag of er nog iemand leeft op die adressen, want dan kan ik eindelijk eens leren hoe ik brieven dien te schrijven in het duits, een heel avontuur.
In Budapest aangekomen gingen zij naar hun concert en kon ik proberen onderdak te krijgn in een van de vijf plaatselijke jeugdherbergen die allemaal vol bleken te zitten. Toen ben ik dus maar naar Kecskemet gegaan, want daar zou ook een jeugdherberg zijn. Na een bustocht was er in die straat alles behalve een jeugdherberg, en ontstond er lichte paniek, vooral toen het hotel voor de communistische jeugd ook vol bleek te zitten. Zelfs het seminarie en alle hotels hadden geen plaats voor een arme westerling want er werd een congres gehouden. Na een aantal omzwervingen eindigde ik dus op de plaatselijke camping alwaar bungalows waren waarin ik een nachtrust kon genieten. Dat heb ik toen maar gedaan.
Van Kecskemet via Budapest naar Beograd
It's a long way to Tipperary, it's a long way to go; It's a long, long way to Tipperary, but my heart's right there!
(Tipperary [1908] De eerste en laatste regel, Harry Williams [1874 - 1924])
De volgende dag ben ik weer vertrokken naar Budapest vanuit Kecskemet. In de trein zat ik tegenover een amerikaan die wel in het hotel voor hongaren die wel economisch aan Kecskemet gebonden zijn maar daar geen woonruimte gevonden hebben. Hij volgde een cursus voor het leren van muziek aan kinderen of zoiets educatiefs, hij was alleen zijn visum kwijtgeraakt en moest dus een vervanging halen op het politiebureau in Budapest. Alweer op het station aangekomen was het Batalonmeer nogal onberijkbaar. Dus ben ik toen maar eens gaan denken over de afreis, alleen niet naar huis maar naar warmere streken.
Van Beograd naar Thessaloniki
Men of the South! it is better to die on your feet than to live on your knees!
(Attributed by Emiliano Zapata [c. 1877 - 1919], varianty used by Franklin Delano Roosevelt [1882 - 1945] on June 19, 1941 and by the Republican forces in Spain during the Civil War [1936 - 1939]. Hier bedoelt met het oog op de ruimte in de trein)
Na in Beograd in een overvolle trein naar het zuiden enige mensen berooft te hebben van hun maag, of in ieder geval maagwand door erlangs te lopen met een volgepakte rugzak even door een vol gangpad op zoek naar een plaats in de ruimte bij de deur. Hier gebeurde alleen een klein ongelukje, iemands fles brak waardoor de vloer overstroomde, zonde van de wijn. Later bleek er zelfs ruimte te zijn in de wagon waarin de eigenaar van de fles zat. De coupe waarin ik terecht kwam werd verlaten omdat mensen ook nog wel eens arriveren in Jougoslavië, een zeldzame gebeurtenis in een uitgestrekt land. Een van mijn duitse coupe-genoten had alleen wel last van kiespijn. Maar met een walkman met Doors-muziek valt veel te vergeten. Later kwamen er ook nog eens twee zweedse meisjes uit Stockholm in de warme coupe. Volgens hun was Stockholm alleen een erg saaie stad, maar smaken verschillen nu eenmaal.
Maar ik weet nu wel van een zweed uit Helsingborg, waar het lekkerste bier vandaan komt; uit Denemarken en het wordt geëxporteerd door de denen. Hij stak dan ook wel eens over naar de nimmer uitdrogende bron van dit genoegen. Tevens waren er enige duitsers waaronder eentje die nederlands sprak omdat ze een tijdje in Nederland gewoond had. Ondertussen was de fotograaf van het gezelschap bezig met het testen van zijn flash-licht. Dit leidde tot kreten als Flash Gordon. Dit was niet helemaal juist, Flash Willie bleek juister te zijn. Gelukkig kwam er toen we in Thessaloniki aankwamen een hele coupe op een schot na vrij. Dat leverde dus ook een goede slaapplaats op en wat wil een mens nog meer om een uur 's nachts terwijl hij moe is.
Van Thessaloniki naar Athene
No mortal could vie Zeus, for his mansions and his possessions are deathless.
(The Odyssey, bk IV, 78 Homer [c. 700 B.C.])
De volgende morgen in de trein was het landschap leeg en heroïsch, en de inhoud van de trein in slaap. Toen de volgende morgen bleek dat ik ongeveer drie en een halve taal sprak, iets dat tot de opmerking 'Jij kunt met iedereen praten.' leidde. Maar zelfs voor duitsers is er nog hoop want het nederlands sprekende meisje had daar toch ook niet langer dan enige maanden over gedaan.
Na het gebruikelijke ochtendritueel te hebben vervuld kwam ik een finse tegen die enige problemen had; ze was niet helemaal op de hoogte van de juiste tijd. Misschien had ze beter haar horloge niet kunnen aanpassen en op de tijd van thuis kunnen laten staan. Voor je in Athene komt worden er al folders uitgedeeld van allerlei goedkope slaapplaatsen in Athene. Later kun je dan kiezen in welke rare instelling je gaat slapen. Het wisselen van hongaarse forinten is iets dat in een handelsstad als Athene toch nog problemen oplevert.
Als je dan toch een plaats hebt gevonden waar je kunt slapen ontdek je dat het wel vrij warm is in Athene. Maar voor de australiër was dit een vrij normale temperatuur voor kerstmis. De dag dus maar besteed aan het acclimatiseren en het ontcijferen van de op rare formules lijkende texten. Die avond bleek de kamer ook nog twee zwitsersen te herbergen.
Van Athene naar Patras
Alle wegen leiden naar Rome
(volkswijsheid geuit vanwege de route)
De volgende morgen ben ik de stad ingegaan, op weg naar de zaken waarvoor Athene bekend staad. Maar als Rome al een indruk wekt alsof het hulpbehoevend is, verwacht je het ergste in deze stad die al enige tijd langer aan de verwoestende invloeden van de tand des tijds en mensen blootgesteld is geweest. Dat viel gelukkig wel mee. Alleen is de Acropolis nog steeds niet afbetaald. Die avond ben ik op rondreis gegaan over de Peloponeses. Daarvoor moet je dan eerst naar een ander station in Athene. Dat light dan vijf minuten en een brug verder, waarom weet geen mens want Athene is een niet zo druk station volgens mij, maar ze scheiden er mooi het treinverkeer op het schiereiland van dat op het vaste land. Op het station voor treinen niet naar Europa is het een mooie puinhoop. Maar ook daaraan wen je.
Op het perron ontmoette ik een zeer vreede creatuur. Deze amerikaan had de afgelopen dagen bij een millionair gelogeerd en dat dat leverde verhalen op. In de trein ontmoetten we een stel zweden, na enige tijd bleek dat de amerikaan en ik niet de enige waren die die van onze stoelen werden afgegooid. Dit lot trof ook een stel nederlanders die gelukkig niet zo ver moesten.
Van Patras via Kalamata naar Athene
No man is an island, entire of itself; every man is a piece of the continent, a part of the main; if a clod be washed away by the sea, Europe is the less, as if a manor of thy friends or of thine own were; any man's death diminishes me, because I am involved in mankind; and therefore never send to know for whom the bell tolls; it tolls for thee.
(Devotions XVII [1623] John Donne [1572 - 1631])
In Kalamata kwam ik tot mijn stomme verbazing de zweedsen tegen die ik ook al in de trein had gezien tot het moment dat we in Skopje van wagon moesten wisselen. Zij waren direct doorgereisd naar het zuiden. Op de weg terug werd mij duidelijk waarom Odysseus er 10 jaren over deed om terug te komen van Troje, ik deed alleen over het stuk Kalamata al een volle dag. Dat was bovendien geen oncerdeeld genoegen. Een rammelkast want van spoor recht leggen of op z'n minst stoot- en schokvrij is niet veel begrepen in het zuiden van Griekenland.
Op een gegeven moment passeer je een kanaal, en je beseft hoever alles hier terug gaat. Het kanaal is gestart door Nero, die na de eerste paar schepen de rest door slaven liet afmaken. Helaas vlotte dat niet erg. Uiteindelijk is met moderne techniek in de 19de eeuw een einde gemaakt aan het bestaan van de Peloponeses als schiereiland en werd het het grootste eiland van de streek. Toen ik later door Athene wandelde was ik niet de enige. Er waren ook een paar van mijn klasgenoten van de afgelopen jaren. En bij het station was er ook niets verandert, er stonden alweer mensen te lubben voor hotels. Zelfs het hotel waar ik geslapen had.
Daarna ben ik op weg gegaan naar het noord-oosten. Vakantie is leuk, maar het wordt minder leuk als er in het vakantieland een militaire staatsgreep heeft plaatsgevonden waar de gruwelijke details bekend van werden in een tempo waarin we hier de bezuinigingen krijgen.
Van Athene via Thessaloniki naar Pithion
When in Turkey, do as the Turkeys do
(variatie op 'Si fueris Romae, Romano vivito more; St. Ambrose [c. 340 - 397] Advice to St. Augustine. van Jeremy Taylor, Ductor Dublitantium [1660] I, 1, 5)
Het is een lange weg naar het oosten. En oost-Griekenland zou weleens hulpbehoevend kunnen zijn vanwege de uitgedroogdheid van het langstrekkende landschap. Mijn coupegenoot was ook al verbaasd toen bleek dat ik erg veel talen kon spreken. Maar zijn zoon was wel bereid om een brief te posten toen de post gesloten was. Maar in ieder geval zijn turken niet zo happig op mensenrechten maar ook niet op koffie. Deze werd dus verborgen in de coupe onder de bank.
Later kwamen er ook nog een stel meisjes die als familie van een gastarbeider weer eens naar huis gingen. Zij vonden mijn reistijd al heel lang. Maar ik moest nog verder, helaas. Aan de grens sta je dan ook enige tijd. Het is niet zomaar een grens, nee, het is de grens tussen twee landen die nog nooit gehoort hebben van coördinatie of iets wat communicatie heet. Maar als buitenlander wen je ook daar aan.
Van Pithion via Istanbul en terug naar Pithion
Sic semper tyrannis!
(Thus always to tyrants. — Motto of Virginia and used by the killer of a noble and democratic president.)
Om naar Azië te gaan moet je de Bosporus over. Maar dat gaat niet gemakkelijk, menig militair die niet in staat is om mij t helpen, ze hebben dan ook alleen maar de macht aldaar, en geen kennis verworven. Het snelst naar Azië ga je per pont. Eenvoudig een kaartje kopenen aan boord gaan. In Azië kom je dan ook aardige mensen tegen. Op een gegeven moment bood men mij meloen aan, als westerling sta je eerst wel even raar te kijken maar daarna is het erg leuk. De bijbehorende meubelzaak is in het bezit van engelssprekende personeel. Ik moet alleen wel terug, ook via de boot maar om daar te komen krijg je dan weer hulp die je daarheen brengt.
In het station kun je dan weer proberen naar het westen te komen. Hiervoor zijn twee treinen, een snelle door Bulgarijë heen die dus kostbaar is. Maar er gaat ook nog een trein terug naar Athene. Als je die neemt en in Thessaloniki overstapt op een trein naar het noorden ben je er ook en raak je alleen geld kwijt aan de conducteur.
Van Pithion naar Thessaloniki
And the evening and the morning were the first day.
(The Holy Bible, The Old Testament / Genesis 1:5 [1611] King James Version.)
In het volgende grote station, Alexandropolis (griekse vertaling op verzoek verkrijgbaar), kwamen er twee duitsers in de trein. Daarna kwamen de rampen los over ons hoofd. We waren ondertussen al een paar maal gestopt bij betonplaten van hooguit 6 m2, maar waar we nu stopten was helemaal raadselachtig. Zelfs in geen kilometers behuizing. En de vorige keren was er toch nog enige vorm van leven geweest en een betonplaat. Nadat de halve trein bramen of zo was gaan plukken, stond de locomotief af koelen. Want dat was het probleem, gebruik nooit voor een doorgaande trein een rangeerloc. En er stond er een recht voor onze trein van Istanbul door heel Griekenland naar Athene.
Verderop langs de lijn toen we weer eens een station waren binnen getuft met de ongelofelijke snelheid van zeker 30 km/h stapte er een griekse familie in. Enige tijd later was er ook geen communicatie geweest met de bulgaren. De trein die al vertragingen had opgelopen door de problemen met de moter, moest ook nog eens wachten op de trein uit Bulgarijë. Maar uiteindelijk, enige uren te laat, arriveer je dan in Thessaloniki. Daar breken ze dan de trein verder af. Leve de ramp, maar op tijd arriveren is een andere zaak.
Van Thessaloniki over Beograd naar Zagreb
O! here will I set up my everlasting rest, And shake the yoke of inauspicious starts. From this world-wearied flesh. Eyes look your last! Arms, take last embrace!
(Romeo & Juliet act V scene III line 109 [1594 - 1595] by William Shakespeare [1564 - 1616])
Toen de schamele resten van de trein vertrokken waren naar Athene en de locomotief ook was afgevoerd, konden we eens aan omgevingsverkenning gaan doen. Het station van Thessaloniki is zelfs uitstekend ingericht voor Interrailreizigers. Wasbakken op alle perrons en kraampjes met voedsel open de hele nacht. In de hal van het station lagen dan ook massa's mensen te slapen. Hele rijen slaapzakken met inhoud. Er zou een trein om 4:00 naar Wien vertrekken, om half vier begon dus het perron vol te lopen met reizigers voor deze internationale trein. Er kwamen ook een stel duitse meisjes met daarbij behorende oostenrijkers naar boven. Een van de duitsen vroeg iedereen of iemand een peentje wilde, het was lekker. De rest merkte dat wij geen voedselvergiftigingen opliepen ondanks de worteltjes.
In mijn coupe bleken de oostenrijkers totaal niet bij de duitsen te horen. Maar het waren in ieder geval zeer kleurrijke creaturen. Des avonds kwamen wij eindelijk in Beograd en dat betekende dat wij ongeveer halverwege waren. De duitsen moesten in Zagreb overstappen om in het treingedeelte naar Stutgart te komen.
Van Zagreb via Wenen naar Venetië
The best business you can go into you will find on your father's farm or in his workshop. If you have no family or friends to aid you, and no prospect opened to you there, turn your face to the great West, and there build up a home and fortune.
(To Aspiring Young Men. [1855] by Horace Greeley [1811 - 1872] adapted from John Babsone Lane Soule [1815 - 1891])
Van Venetië naar Marseille
In Aleppo once, where a malignant and a turban'd Turk beat a Venetian and traduc'd the state, I took by the throat the circumcised dog, and smote him thus.
(Othello act 5 scene 2 line 354 [1604 - 1605] William Shakespeare [1564 - 1616])
In deze trein die zeer modern was werd ik de volgende morgen vlak voor Genua wakker. In Genua kom je dan tot de ontdekking dat je in bergachtig landschap gereden hebt, je begint ver boven havenniveau en eindigt een stuk lager. Tevens stappen er erg veel forensen in die dan in het volgende station weer uitstappen. Enige tijd later zie je de zee. Een schitterend gezicht, ondanks de vervuiling van de Middellandse zee is zij nog steeds blauw. Dit gaat echt kilometers lang tot in Frankrijk.
Uiteindelijk kwamen we in Marseille aan. Alhier kun je proberen geld te wisselen en voedsel in te slaan. Verder lag er ook een schema van de TGV. In dat schema stond iets zeer hoopgevends, niet alle dagen was er een toeslag op de TGV die overigens ook van Marseille vertrekt naar Lyon en Paris. Maar op dit moment wilde ik duidelijk nog niet die richting uit, maar naar het westen.
Van Marseille naar Barcelona
You know how to win a victory, Hannibal, but not how to use it. ofwel: Vincere scis, Hannibal, victoria uti nescis.
(Maharbal (Barga the Carthagian) [fl. 210 B.C.] by Livy (Titus Livis) [59 B.C. - 17 A.D.], History XXII, 51)
In Barcelona toen we het station uit kwamen, werden we aangesproken door twee amerikanen. Of we geïnteresseerd waren in een goedkope slaapplaats. Dit bleek de ontmoeting met een van de meest idiote amerikanen aller tijden te zijn, John is totaal maf en dat is de voorzichtige conclusie. Toen we vervolgens gevieren een goedkope kamer hadden en geld gingen halen liep het dus weer mis, maar op de kamer was het later wel zo rustig. Na die avond gedineerd te hebben zouden we kijken of we kaartjes konden kopen voor de stierengevechten. Alleen waren die duur en pas de volgende avond te verkrijgen. Toen zijn we maar naar de 'Sagrada Familia' gaan kijken. Dit moet de stadskatedraal van Barcelona worden, alleen zijn ze nu al bijna een eeuw bezig. Het ontwerp is van Gaudi [1852 - 1926], en zijn stijl is neogothiek met een hoop wiskundig verantwoorde grapjes, zoiets als Escher [1898 - 1972]. Dit leverde een aangenaam gezicht, alleen jammer dat ze aan de andere kant zijn doorgegaan in een stijl die minder rijk versierd is, 't is jammer.
Ooit iemand gezien die de weg naar zijn kamer met rugzak kan terugvinden door het spoor van de coke te volgen. . . Hij verdwaalde dus half en we vonden hem zelfs niet terug bij de dame die de kerk stond aan te prijzen, terwijl we wisten dat hij haar zo leuk vond. Maar in Barcelona hebben ze wel mooie buttons, met sterrebeelden, en ik heb gelukkig wel goed gegokt.
Van Barcelona naar Alcaz. de SJ
Let Rome in Tiber melt, and the wide arch of the rang'd empire fall! Here is my space, Kingdoms are clay.
(Anthony and Cleopatra [1606 - 1607] act. I sc. i l. 33 by William Shakespeare [1564 - 1616])
De volgende morgen maar eens bezig gehouden met de was, alleen het droogt zo langzaam. Het ontbijt bestond deze keer uit het luchtige gebak dat ze alleen in Barcelona hebben. Daarna met de metro naar het station gegaan. Het spaanse spoorwegnet zit alleen wel raar in elkaar, je gaat naar het zuidwesten via een S-bocht tot bij Madrid. In de trein bleken soldaten een leuk spel te hebben uitgevonden, als je langs een strand rijdt kun je ook naar de mooie meisjes fluiten vanuit de trein. En zo ging de eindeloze reis verder over de eindeloze vlakten van Spanje.
Van Alcaz. de SJ naar Algecieras
And the children of Israel went into the midst of the sea upon the dry ground: and the waters were a wall unto them on their right hand, and on their left.
(Exodus 14:22 The Holy Bible, the king James version [1611])
Om naar het zuiden van Spanje te komen is een eindeloze expeditie, het lijkt Jougoslavië even lang en even saai maar met figuren als 'the famous Don Quixote de la Mancha', otherwise called 'the Knight of the Woeful Figure' or 'the Knight of the Sorrowful Countenance' danwel in het origineel 'El Caballero de la Triste Figura'. Via een aantal uitermate slaperige en slaapverwekkende stationnetjes kom je dan bij Algecieras. Deze plaats ligt aan de baai van Gibraltar. De grens met het gelijknamige stukje Commonwealth of Nations of the British Empire is nog gesloten, en de besprekingen om die te openen vlotten niet erg, alas. Maar vanuit Algecieras gaat de boot naar Tanger in Afrika, en die had ik nodig om naar Marroko te komen.
Van Algecieras over Tanger naar Casablanca
The sea is calm tonight. The tide is full, the moon lies fair Upon the straits.
(Dover Beach [1867] st. 1 by Matthew Arnold [1822 - 1888])
Toen we van dat geloof af waren konden we via de enige trein met toeslag naar Casablanca gaan. De speciale airconditioning maakt het reizen wat aangenamer in het sub-tropisch klimaat.
Van Casablanca naar Marrakech
I have a small-town soul. It makes me want to know Wee, unimportant things about the folks that go past on swift journeyings.
(Violet Alleyn Storey [1900 -] ironical)
In Casablanca konden we dan de volgende trein naar het zuiden nemen. Het totale spoorwegnet heeft slechts enkele lijnen. Een naar het oosten, een naar het noorden en een naar het zuiden plus de enkele zijlijn naar een station dat net niet aan de lijn ligt. Maar de marrokanen achten een doorgaande verbinding naar Europa wel van belang, hij is tenminste aangegeven.
In Marrakech, het meest zuidelijke station van de interrail landen, is dan ook een jeugdherberg. Het zoeken daarvan kost de nodige moeite, maar als je de camping weet te vinden is het niet ver meer. Daar bleken wij europeanen te bestaan uit duitsers en een nederlander. Later op de avond werd het helemaal lachen, als je hoort wat vriendinnen opbrengen en de kreten 'Wiefiel ist ja der Wert eines Kameles.' 'Ungefär sechstausend Dirham.' 'Ach. . . hundertzwanzigtausend Dirham.' Maar hij had zijn vriendin nog. En de toezichthouder was er eindelijk in geslaagd om het licht uit te krijgen.
Van Marrakech naar Fes
Richt uw gelaat naar Mekka om te bidden,
Richt uw geldstroom naar het oosten om te branden
(islamitisch voorschrift en economische wijsheid verzonnen door de auteur)
De volgende morgen ben ik maar naar de kasba en de medina gaan kijken. Daar is het oude gedeelte van de stad met de 'echte sfeer', compleet met bedouïnenmarkt. Die middag was ik van plan om weer af te reizen naar het noorden, alleen een van de duitsers wist een kamelenmarkt die we in de tussentijd bekijken konden. Alleen geen kamelenmarkt, zelfs de locale bevolking wist die niet te vinden.
In het treinverkeer ontdek je dat Casablanca toch echt een knooppunt is tussen de lijn naar het noorden en die naar het zuiden. Maar het wisselen in een rommelig station gaat ook wel, en zelfs de conducteur snapte waarom we geen stempel van 'Casa' hadden. De trein boemelt dan verder de nacht in, op weg naar het oosten.
Van Fes naar Oudja en terug naar Sidi Kacem
All the perfumes of Arabia will not sweeten this little hand.
(Macbeth act. V sc. i l. 56 [1605 - 1606] by William Shakespeare [1564 - 1616])
Oudja ligt helemaal in het oosten van Marroko tegen Algerijë aanḋ En om daar in te komen moet je een visum hebben, en dan beginnen de marrokanen lastig te doen. Wat wel opviel was dat elke dokter van naam een schildje bij z'n praktijkdeur heeft heeft hangen met niet alleen z'n naam en specialisatie, maar ook de (franse) stad waar de graad in de medicijnen is gehaald.
Dit was dus duidelijk de weg naar Europa, het continent van origine, geloof ik maar dat dient dus nog een keer te worden uitgezocht. Ondertussen was ik even uitgekeken op Afrika met haar eigenaardige gewoontes. Bovendien had ik nog maar ruim een week voordat ik terug moest naar huis. Bovendien wilde ik ook wel weer naar Portugal en Spanje.
Van Sidi Kacem over Tanger naar Algecieras
The best thing I know between France and England is — the sea.
(The Anglo-French Alliance, from Wit and Opinions of Douglas Jerrold [1803 - 1857] dated [1859])
Van Algecieras naar Madrid
To that high Capital, where kingly Death keeps his pale court in beauty and decay, He cam.
(Adonis [1821] st. 4 by Percy Bysshe Shelley [1792 - 1822])
Dit was de enige trein uit Algecieras naar de rest van Spanje die nog ging. En na het aanschaffen van een extra biljet voor de interrail konden we dus ook op deze trein. Alleen was deze keer de slaapruimte wat beperkt. Maar op een gegeven moment kom je dan in Madrid aan, en zelfs voor op het schema. Aldaar maar eens een dag uitgerust in de zon. Alleen hebben ze toch wat problemen met het uitbreiden van een interrailkaart, als alle bladzijden vol zijn moet er toch gewoon een extra bladzijde in? Maar na veel gezeur kwamen ze niet verder dan enige lijntjes, die na veel meer gezeur nog geaccepteerd werden ook, miracle dieu. Maar het transport van het ene station naar het andere gaat gelukkig erg makkelijk.
Van Madrid via Algecieras naar Granada
De kortste verbinding tussen twee punten is een rechte lijn.
(stelling uit de meetkunde van Euclides. Sindsdien alleen geldig in Euclideaanse meetkunde)
Omdat ik niet vanuit Madrid naar het westen of welke plaats dan ook kon komen ben ik maar weer naar Algecieras gegaan. Alleen van slapen kwam niet zoveel. In Algecieras kon ik dan wel naar Granada in een snelle maar dure trein. Dat ding schudde werkelijk alle bagage en passagiers uit elkaar. 't Spoor was er niet op berekend ooit onder die snelheid bereden te moeten worden. Maar de jeugdherberg in Granada was wel te vinden.
Van Granada naar Sevilla
"I'm an owl; you're another. Sir Critic, good day!" And the barber kept on shaving.
(The Owl-Critic, last lines and refrain. James Thomas Fields [1816 - 1881])
Op deze dag was de portie cultuur een bezoek aan het Alhambra. Dit is een oud moors paleis in het zuiden van Spanje en erg mooi. De vier gebouwen en de schitterende bijbehorende tuinen hebben duidelijk hun eigen sfeer. Er moet overigens op z'n minst een tegelfabrikant een vermogen aan verdient hebben, met zo'n hoeveelheid tegels kan dat niet anders. De totale sfeer van de gebouwen is vrij indrukwekkend en niet te vatten in een beeldje. De tuinen zijn ook vrij interessant, mits je met mathematische precisie onthoudt waar je bent, kun je in problemen komen.
Op het station op weg naar Sevilla kwam ik een duitser tegen die een minder prettige ervaring had gehad, zijn geld was verdwenen terwijl hij sliep in de trein. Maar ook daar was al voor gezorgd. De trein naar Sevilla was weer zo'n berucht type, snel, duur en schuddend. Hoe komt een mens snel z'n graf in? Eenvoudig in dit soort treinen reizen, je spaart er ook nog wel een graf mee uit. Ondertussen loop je ook het risico om failliet te gaan aan de kosten.
In Sevilla moet je dan weer eens van trein wisselen. Alleen moet je daar wel een ander station voor hebben. Gelukkig was er een busdienst tussen de twee stations en kun je daardoor vrij snel naar het andere station dat in moorse stijl is opgebouwd. Alleen de busconducteur accepteert geen 1000 Pts. biljetten. En dat terwijl de peseta niet eens zo hoog staat. Maar uiteindelijk kom je dan in het moors aandoende station. Ze wilden alleen niet dat je in het station ging slapen. De muur die evenals het station aan een plein lag was er goed voor. Het was een mooie scene die in het hippietijdperk in was, een rij slaapzakken, rugzakken en andere attributen van een subcultuur. De plaatselijke bevolking had geen bezwaren en wij konden rustig slapen.
Van Sevilla naar Villa Real
Ocean, who is the source of all.
(The Illiad book XIV line 246 by Homer [c. 700 B.C.])
Van Villa Real over Lissabon en Porto naar Moncao
My affectƣon hath an unknown bottom, like the bay of Portugal.
(As You Like It. act IV scene I line 219 [1598 - 1600] by William Shakespeare [1564 - 1616])
Wanneer je hoopt op een rechtstreekse verbinding naar Porto loopt dat wel eens mis, wie spreekt er nu portugees. Maar naar Lisboa kun je altijd. Je moet alleen wel op de boot bij Barreira en dat 's morgens vroeg in de duisternis. Maar het is gelukkig ook nog wel eens dag. In de haven van Lissabon liggen een stel oude zeilschepen waarbij het wel lijkt of er de Onedinline is gevestigd. Men spreekt er gelukkig wel frans en dan kan er geconverseerd worden.
Dan neem je weer zo'n metalic kleurig blik naar het noorden. Omdat ik al eerder in Portugal geweest ben wist ik dat ik geen port moest proberen te drinken op een hete dag. Het minste wat er gebeurt is dat je telvermogen ernstig wordt aangetast. Maar dat is een ander verhaal, Wanuit Porto gaan er treinen naar het noorden, alleen dat moet je wel weten. Anders sta je heel raar te kijken, want je herkent niets van alle plaatsnamen op de borden.
Als je dan in het noorden bent aangekomen is het wel duur om te overnachten. Dus zoek je naar iets goedkoops, zoals im freien Feld. En in een echte legerslaapzak, u hoorde mij niet zeggen wel leger, slaap je wel lekker naast het maisveld van de locale boer.
Van Moncao over Vigo naar Orense
Delays have dangarous ends.
(King Henry VI act III scene II line 33 [1591] by William Shakespeare [1564 - 1616](
Na de siesta waarin er zelfs padvinders op het station aankomen kun je weer vertrekken. Naar een of andere stad in het midden van Spanje. Maar je kunt ook in Orense uitstappen. Tegenover het station is een grote oude stoomlocomotief, verder is een Talgo achter een normale locomotief geen gezicht. Je zou haast denken bij zo'n combinatie dat er modelbouw gepleegd is om dit aanblik te veroorzaken.
En in Galicië zingen de mensen veel, zelfs zoveel dat de militair hoogste in rang moest ingrijpen om het rustig te krijgen. Ik dacht er helaas te laat aan om de spaanse op te bellen, want zij woonde in Orense. Maar ondertussen heb ik wel het spoorwegnet weten te slopen voor een schroef waarmee men de rails vast zet. Men zal hem niet gemist hebben want er lagen er nog meer los.
Van Orense naar Guarda
We gaan nog niet naar huis, nog lange niet.
(bekend kinderversje, vooral gezongen bij het einde van schoolreisjes)
Van Guarda naar Toulouse
All that goes up, must come.
(volkswijsheid, door I. Newton bewezen.)
All that has a begin, has also an end.
(variatie hierop, gelogenstraft door foutieve Algollistings.)
Van Toulouse over Lyon, Parijs en Den Haag naar Voorschoten
Partir c'st mourier un peu.
(bekende franse uitspraak)
Dit was dan de laatste dag van deze vakantie en ik moest dan ook naar huis. Nou had ik daar rekening mee gehouden zodat de route er ook naar was. Een geweldige kronkel door het zuiden van Frankrijk met als grand finale een reis in de TGV vanaf Lyon naar Paris. Om daar te komen vanaf Portugal ben ik over Bordeaux en Toulouse gegaan. De trein van Toulouse naar Lyon was een oude franse 'intercity'. Typisch het soort dat vroeger in veel films voorkwam, maar slapen kon ik erin en dat is het voornaamste van een nachttrein.
Om snel te reizen in een trein moet je of zwaar bijbetalen of het op slimme wijze aan pakken. Nu kent de Train a Grande Vitesse ook dagen zonder toeslag. Dan hoef je maar 8 franc reservering te betalen aan de conducteur die je ook een zitplaats wijst. Nu is het leuke dat je nog kunt zien hoe je goedkoper uit bent; want de Rhodaine is een trein die eerder vertrekt, nergens stopt en dan later arriveert in Paris. Verder is de grotere snelheid niet aan de hoeveelheid geluid te merken, je gaat alleen wel te snel om de plaatsnamen te lezen. En op een gegeven moment ontdek je een trein die stil lijkt te staan, maar als je die voorbij bent zie je dat die ook op topsnelheid voortraats. Het passeren van twee treinen van het type TGV gebeurt zo snel dat je alleen delen trein passeert en zelfs niet kunt schatten hoe vol de trein zit, verder is er niet zoveel aan dit soort treinen.
Na in Paris per metro van Gare de Lyon naar Gare du Nord vervoerd te zijn kon ik de trein naar Nederland gaan kiezen. In de coupe hoorde ik dat liften ook niet zo snel meer gaat; je krijgt niet zo snel een lift aangeboden en als je dus snel terug wilt zijn in Nederland kun je beter per trein gaan of zo. Verder zat er ook nog een landverhuister die in Frankrijk wilde gaan wonen bij een vriend van haar en gaan werken als internationale secretaresse. Toen we uiteindelijk in 's Gravenhage aankwamen bleek de snelste verbinding naar huis via Leiden zodat ik zelfs nog noordelijker kwam dan Voorschoten. Deze keer was ik wat vroeger thuis dan de vorige keer; toen kwam ik een uur voor tijd thuis en nu toch zeker drie uur voor tijd, maar ik dacht ook niet ik naar Voorschoten kwam om een uur 's nachts.
Met statistieken valt alles te bewijzen behalve of zelfs de waarheid
(bekende uitspraak over statistiek)
| Beginpunt - eindpunt | Datum | Afstand |
| Voorschoten - München | 10 juli | 1378 km |
| München - Budapest | 11 juli | 696 km |
| Budapest - Kecskemet | 12 juli | 659 km |
| Kecskemet - Beograd | 13 juli | 492 km |
| Beograd - Thessaloniki | 14 juli | 685 km |
| Thessaloniki - Athene | 15 juli | 473 km |
| Athene - Athene | 16 juli | 730 km |
| Athene - Pithion | 17 juli | 913 km |
| Pithion - Istanbul | 18 juli | 220 km |
| Istanbul - Pithion | 19 juli | 220 km |
| Pithion - Thessaloniki | 20 juli | 444 km |
| Thessaloniki - Zagreb | 21 juli | 1073 km |
| Zagreb - Venetië | 22 juli | 986 km |
| Venetië - Marseille | 23 juli | 921 km |
| Marseille - Barcelona | 24 juli | 500 km |
| Barcelona - Alcaz. d SJ | 25 juli | 699 km |
| Alcaz. d SJ - Algecieras | 26 juli | 654 km |
| Algecieras - Casablanca | 27 juli | 512 km |
| Casablanca - Marrakech | 28 juli | 300 km |
| Marrakech - Casablanca | 29 juli | 300 km |
| Casablanca - Oudja | 30 juli | 741 km |
| Oudja - Sidi Kacem | 30 juli | 450 km |
| Sidi Kacem - Madrid | 1 augustus | 1025 km |
| Madrid - Granada | 2 augustus | 1043 km |
| Granada - Sevilla | 3 augustus | 258 km |
| Sevilla - Villa Real | 4 augustus | 155 km |
| Villa Real - Moncao | 5 augustus | 894 km |
| Moncao - Orense | 6 augustus | 161 km |
| Orense - Guarda | 7 augustus | 603 km |
| Guarda - Toulouse | 8 augustus | 1109 km |
| Toulouse - Voorschoten | 9 augustus | 1544 km |
| Het totaal van de rondreis | 31 dagen | 20,842 km |
Het record is nog steeds 25,947 km afgelegd in ongeveer dezelfde periode van een interrail juniormaandpas. Dit verschil van ongeveer 5000 km ten opzichte van vorig jaar wordt veroorzaakt door enerzijds langzamere treinen, in Zuid-Europa gaan ze soms uiterst langzaam. Maar anderzijds wordt het ook veroorzaakt door sightseeing in de nodige plaatsen zoals Athene en Barcelona.
Nummers, rugnummers moeten we hebben; aan namen hebben we niets.
(Uitspraak van de anonieme financier van deze reis. [1934 - ])
Dit jaar heb ik gereisd met de volgende spoorwegen:
| Nederland | NS | Nederlandse Spoorwegen |
| België | SBCF | Societe Nationale Belgique de Chemin Fer |
| Frankrijk | SNCF | Societe Nationale de Chemin Fer |
| Duitsland | DB | Deutsche Bundesbahn |
| Oostenrijk | OBB | Östenrichische Bundesbahn |
| Hongarijë | MV | Magyari.... |
| Jougoslavië | YS??? | |
| Griekenland | H??? | Hellas.... |
| Turkijë | TCDD | Turks Centraal Directoraat.... |
| Italië | FS | Feranto Statico |
| Spanje | RENFE | |
| Marokko | ONCFM | Office National du Chemin Fer du Maroc |
| Portugal | CP | Camin Portuguese |
Limieten:
| Noordelijkste punt | Leiden (Nederland) | 52.10N |
| Oostelijkste punt | Istanbul (Turkijë) | 29.04O |
| Zuidelijkste punt | Marrakech (Marokko) | 31.38N |
| Westelijkste punt | Lissabon (Portugal) | 09.05W |
Om dit te bereiken heb ik in 54 treinen gezeten en heb ik in 53 stations van trein gewisseld.
None cometh from thence. That he may tell us how they fare. Lo, no man taketh his goods with him. Yea, none returneth again that is gone thither.
(The Song of the Harp-Player [c. 2100 B.C.])
Op deze reis ben ik voor het eerst buiten Europa geraakt, iets wat hiervoor echt nog niet had plaatsgevonden. Dit is zelfs tweemaal geschiedt; namelijk in Anatolië, het aziatische deel van Istanbul, en in Marokko. Tevens was deze reis duidelijk meer naar het zuiden gericht dan de vorige vakantie.
Ideeën voor volgende vakanties zijn er ook alweer. Het idee om door Turkijë te trekken voor een bepaalde periode, waarbij dit gebied kan worden uitgebreid naar het zuidoosten, de arabische wereld in heeft alleen een moreel bezwaar; het regime. Terwijl het plan om Noord-Afrika op dezelfde wijze te bezoeken een zelfde nadeel heeft. Maar verder Europa verkennen heeft als nadeel dat ik binnenkort in alle landen geweest ben die er op een interrailkaart zitten. Kortom, de volgende vakantie kan nog eens verrassingen opleveren. Nil desparum (wanhoop niet).
Er dient misschien wel te worden opgemerkt dat de vorm van reizen steeds duurder wordt en dat de transportkosten die tot nu toe al ongeveer de helft van de totale kosten bedroegen binnenkort deze vorm van reizen tot onbetaalbare luxe gaan maken. Verder kost dit soort reizen een hoeveelheid tijd die zeker een factor twee a drie maal zo groot is als de actuele reistijd van een maand. Daar er gegeven is dat de tijd ook beperkt is, zeker met de huidige regelingen voor mijn soort opleidingen, en ik merk dat dit soort reizen noodzakelijk is voor mij om te ontspannen wordt dat een leuk vraagstuk wat opgelost moet worden.
Copyright © 1983, 2010, 2015 H.J. Kooy